ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ୧୫।୦୬: ଓଡିଶାରେ ଗଠନ ହୋଇଛି ନୂଆ ସରକାର । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ନେଇଛନ୍ତି ମୋହନ ମାଝୀ । ଓଡିଶା ବ୍ୟତୀତ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ଗଠନ ହୋଇଛି ନୂଆ ସରକାର । ଟିଡିପି ମୁଖ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରବାବୁ ନାଇଡୁ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ସିଏମ ଭାବେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ତେବେ କନକ ବର୍ଦ୍ଧନ ସିଂଦେବ ଏବଂ ପ୍ରଭାତୀ ପରିଡ଼ାଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରରେ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ ଅର୍ଥାତ୍ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କରାଯାଇଛି । ସେହିପରି ତେଲୁଗୁ ସିନେମା ସୁପରଷ୍ଟାର ତଥା ନେତା ପୱନ କଲ୍ୟାଣଙ୍କୁ ଡେପୁଟି ସିଏମ କରାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ଜାଣନ୍ତି କି ଡେପୁଟି ସିଏମଙ୍କର କେତେ ରହିଛି କ୍ଷମତା ? ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ କ’ଣ ରହିଛି ନିୟମ ?

ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ସହାୟତା ଏବଂ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦ ରହିବ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିଯୁକ୍ତ ହେବେ । କିନ୍ତୁ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ ଅର୍ଥାତ୍ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପଦବୀ ବିଷୟରେ କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ।  

ତେବେ CM ତୁଳନାରେ ଡେପୁଟି CM କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ? କେତେ ଦରମା ପାଆନ୍ତି ଡେପୁଟି ସିଏମ୍‌ ?  ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା...ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରି ସମାନ ଦରମା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭତ୍ତା ପାଇଥାନ୍ତି । ସେମାନେ କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ସମାନ । ଡେପୁଟି ସିଏମଙ୍କର କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆର୍ଥିକ କିମ୍ବା ପ୍ରଶାସନିକ କ୍ଷମତା ନାହିଁ । ତାଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନିଯୁକ୍ତି କରିଥାନ୍ତି । ଡେପୁଟି ସିଏମଙ୍କ ଦରମା ମାସକୁ ୨୫ ହଜାର । ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।

ତେବେ ଡେପୁଟି ସିଏମଙ୍କୁ ହଟାଇବା କିମ୍ବା ବଦଳାଇବାକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ଅଧିକାର ରହିଛି । ଯେହେତୁ ଏହି ନାମ କିମ୍ବା କ୍ଷମତା ସମ୍ବିଧାନରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇନାହିଁ, ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ କିଛି କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।  ପଦବୀ ଏବଂ ଭତ୍ତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ ପଦବୀ କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ସମାନ। ସେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରି ଶପଥ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ।

ତେବେ ଡେପୁଟି ସିଏମ ପଦବୀ କ୍ୟାବିନେଟରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦବୀ ଅଟେ । ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ ନ ଥିବାରୁ ଏହାର ଭୂମିକା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟତା ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରି ପୋର୍ଟଫୋଲିଓ ଦିଆଯାଏ। ଏହା କେବଳ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ ଅଂଶ । ତେଣୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚୁଥିବା ଫାଇଲଗୁଡ଼ିକ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ ଦେଇ ଯାଏ ନାହିଁ। ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ କେବଳ ସେହି ବିଭାଗର ଫାଇଲଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖନ୍ତି ଯାହାର ଦାୟିତ୍ବ ତାଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଛି। 

ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ ପଦ ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦର ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦବୀ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସେ ତାଙ୍କ ବିନା ଅନୁମତିରେ କୌଣସି ଆଦେଶ କିମ୍ବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ। ତେବେ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ବୌଠକରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିପାରିବେ । ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କଲେ ଡେପୁଟି ସିଏମ୍ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ନେଇପାରିବେ ।