ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବିତାରପତି କ’ଣ ‘ସୁପର ସଂସଦ’? ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଆଦେଶ ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ ଅଦାଲତ । ‘ଧାରା-୧୪୨’ ପାଲଟିଛି ପରମାଣୁ ମିସାଇଲ୍ । ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ କ୍ଷମତାକୁ ନେଇ ଏପରି କିଛି ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜଗଦୀପ ଧନକଡ଼ । ସେ ଗୁରୁବାର ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତଙ୍କ କ୍ଷମତାକୁ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ସେ କହିଛନ୍ତି, ଗଣତନ୍ତ୍ରଣରେ ଏପରି କିଛି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ନହେଉ, ଯେଉଁଠି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦଧାରୀଙ୍କୁ ଆଦେଶ କିମ୍ବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଅନ୍ତୁ । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୪୨କୁ ଗାଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶକ୍ତି ବିରୋଧରେ ପରମାଣୁ ଅସ୍ତ୍ର ଭଳି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଏଥିପାଇଁ ନ୍ୟାଳପାଳିକା ପାଇଁ ୨୪×୭ ଉପଲବ୍ଧ ରହିଛି । ବିଚାରପତିମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁପର ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟ ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଚିନ୍ତାଜନକ ବୋଲି ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜଗଦୀପ ଧନକଡ଼ କହିଛନ୍ତି ।

ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ କ’ଣ ?

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ କ୍ଷମତାକୁ ନେଇ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜଗଦୀପ ଧନକଡ଼ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କରିବା ପରେ ଏଠି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ କ’ଣ ? ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ ଆଧାରରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର କ୍ଷମତା ମିଳିଥାଏ । କୌଣସି ମାମଲାରେ ଅଦାଲତ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ, ଆଦେଶ ବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରିବେ । ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟ ଦ୍ବାରା ତିଆରି ହୋଇଥିବା ଆଇନ୍ ହେଉ କି ଅନ୍ୟ କିଛି ମାମଲା ହେଉ । ସମ୍ବିଧାନରେ କୁହାଯାଇଛି, ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ର ଶକ୍ତି ଓ ଅଧିକାରକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏଭଳି ଡିଗ୍ରୀ ପାରିତ କରିପାରିବେ ବା ଆଦେଶ ଦେଇପାରିବେ ଯାହା ତାଙ୍କ ସମକ୍ଷ କୌଣସି ମାମଲାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ଜରୁରୀ ହୋଇଥିବ ।

ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ରୁ ମିଳୁଥିବା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଅଧିକାରୀକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅଦାଲତକୁ ଡାକି ଜରୁରୀ ଦସ୍ତାବିଜ୍ ପାଇଁ ତଲବ କରିପାରିବେ । ଯଦି ଏହାକୁ ଅବମାନନା କରାଯାଏ, ତେବେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଯାଞ୍ଚ କରିପାରିବେ ଏବଂ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ମଧ୍ୟ ଦେଇପାରିବେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତ । ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହି ଅଧିକାରକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଚଳିତ ବର୍ଷ ଜାରୁଆରୀ ହୋଇଥିବା ଚଣ୍ଡିଗଡ଼ ମେୟର ନିର୍ବାଚନ ଫଳାଫଳକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ । 

ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ ସମ୍ବିଧାନରେ ସାମିଲ୍ କାହାଣୀ:

ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ ଏର ବିଶେଷ ନିୟମ । ଏହା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କୁ କୌଣସି ମାମଲାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ଜରୁରୀ ଆଦେଶ ଦେବାକୁ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଡ୍ରାଫ୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବେଳେ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୧୮କୁ କୌଣସି ଆଲୋଚନା ବିନା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଅର୍ଥାତ୍ କୋର୍ଟଙ୍କୁ ଏହା ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏହି ଅନୁଚ୍ଛେଦକୁ କେବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ ।

ସାଈ ସମ୍ପାଦନା IIM ଅହମ୍ମଦାବାଦର ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ରିପୋର୍ଟକୁ ସାମ୍ନାକୁ ଆଣିଛନ୍ତି । ଷ୍ଟଡି ମୁତାବକ, ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ୧୯୫୦ରୁ ୨୦୨୩  ମଧ୍ୟରେ ୧୫୭୯ ମାମଲାରେ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ ବା ‘ପୂର୍ଣ୍ଣ ନ୍ୟାୟ’ ଶବ୍ଦକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଅନେକ ଦିଓ୍ବାନୀ ମାମଲା ରହିଛି । ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ରିପୋର୍ଟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ, ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତ ୭୯୧ ମାମଲାରେ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ର ଶକ୍ତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି ।...